TOZLA MÜCADELE
Bu yönerge yürülükteki kanun, tüzük, yönetmelik hükümlerine uyularak kurum işyerlerinde çalışanların sağlığının korunması için toz ölçme, tozla mücadele, pnomokonyozla mücadele yöntemleri ve pnomokonyozluların koruma usullerini ile yeraltı kömür ocaklarında patlayıcı kömür tozu varlığının yok edilmesi ve patlamaların yayılmasının önlemesine yönelik olarak alınacak önlemlerin tesbitini amaçlar.
TTK yeraltı ve yerüstü işyerlerini kapsar.
Bu yönerge Maden ve Taş Ocakları ile Açık Işletmelerde Alınacak Işçi sağlığı ve Iş güvenliği tedbirleri hakkındaki tüzüğün 194. ve 380. maddeleri yönerge hazırlanmasını zorunlu kılar.
Işyerleri ve eklerinde toz durumları sistematik ve periyodik bir şekilde gravimetrik olarak tesbit edilir.
1-Her yılın son ayında gelecek yılın işyerleri ve eklerinde toz ölçüsü yapılması gereken yerler tesbit edilir.
2-Periyodik toz ölçme noktalarında işletme ve talepler doğrultusunda değişiklik yapılabilir.
3- Uzun ayaklarda ayak başından 20 m. veya hava yönünde çalışılan sarmadan 10 m. yukarıda, taban, lağımlarda arın gerisinden 20-50 m ve diğer toz kaynaklarından türbülansa neden olmıyacak en yakın noktadan numune alınır.
4-Kişisel maruziyetleri tesbit etmek için kişisel toz örnekleme cihazları kullanılır.
1- Merkezde bir toz laboratuarı ve gerekli elemanlardan oluşan bir tozla mücadele merkezi kurulur.
2- Işletme müdürü tarafından, iş yerlerinin kapasitesi, toz konsantrasyonu, yapılacak tozla mücadele metotları dikkate alınarak, tozla mücadele baş mühendisi, yeterli sayıda tozla mücadele nezeretçisi ve yardımcı eleman görevlendirilir.
3-Tozla mücadele ilgili literatür takibedilir. Yeni teknik ve yöntemlerin uygulanması, tozla mücadelede için toplantı, seminer ve konferanslar düzenlenecektir.
1-Tozla mücadelede görev alacak nezaretçiler, Tozla Mücadele Merkezinde iki haftalık teorik ve pratik eğitime tabi tutulurlar.
2- Bu kurslarda, cihaz kullanma, tutulacak kayıtlar, tozla mücadele yöntemleri hakkında eğitilirler.
3- Haftada bir gün pnomokonyozluların takibini yapar. Raporuna uygun yerlerde çalıştırılmayanları ocak idaresine bildirir. Yıl sonu meslek hastası işçilerin sayımlarını yapar.
4- Iş yerlerinin toz konsatrasyon grafiklerini çıkarır. Önerilerini tozla mücadele baş mühendisine bildirir.
5- Tulumbaların tamiri, fisketelerin temini ve gerekli ekipmanın temin ve takip eder.
Ölçmeler garavimetrik esaslı casella 113A, 123 A ve Digital (Hund) cihazlar ile yapılır.
Periyodik toz ölçme noktalarından ayaklarda ayda bir, taban ve lağımlarda 4 ayda bir, yeraltı ve diğer iş yerlerinde 6 ayda bir, yerüstü işyerlerinde yılda bir olmak üzere en az 4 saatlik aktif çalışma süresini temsil edecek şekilde toz numuneleri alınır.
Alınan toz numunelerine ait veriler bir toz protokoluna ve toz defterine kayıt edilerek tozla mücedele merkezinde muhafaza edilir.
1-Alınan numunelerden gravimetrrik olarak tesbit olunan toz ağırlığı analiz edilecek ve durum toz protokoluna kayıt edilecektir.
2-Toz Risk derecesi III olan işyerlerinde Kuvars analizi yapılacaktır.
| Risk Derecesi | (ESD Kuvars içeren
Solunabilir Toz mg/m3) |
(ESD Müsaade edilebilir
Kuvars mg/m3) |
| I | 0-2.5 | 0-0.125 |
| II | 2.6-6 | 0.130-0.25 |
| III | 6.1-10 | 0.27-0.50 |
| IV | 10+ | 0.5+ |
Solunabilir toz konsantrasyonu üst üste 3 vardiya 10 mg/m3 ve kuvars konsantrasyonu 0.5 mg/m3 daha fazla olan yerlerde tozla mücadele işinden başka kimse çalıştırılamaz.
j- Mücadele Yöntemi
1-Delme Işlerinde; Yeraltında kayaçta lağım delikleri su enjeksiyonlu araçlarla yapılacaktır. Su şebekesi çekilmesi imkansız olduğu durumlarda su tankerleri kullanacaktır.
2-Patlayıcı Madde Kullanımında; Taban ve lağımlarda dinamit atıldığında taşta ve kömürde sıkılama için su kartuşları ve su fisketeleri kullanılacak veya kardoks, airdoks vbg alternatif ateşleme vasıtaları uygulanacaktır.
3-Kazı Esnasında; Ayak ve bacalarda su enjeksiyonu ve arın ıslatma metotları uygulanacaktır.
4-Nakliyat Işlerinde ve Yükleme Boşaltma Işlerinde ; Yerüstünde, ana nakliyat yollarında, tumba gibi cevher aktarma noktalarında toz oluşumunu önlemek için fisketeler konulacaktır.
5-Ana nakliyat yolları sürekli yıkanacak ve toz birikmelerine fırsat verilmiyecektir.
6- Yerüstü Işyerlerinde; Yükleme boşaltma noktalarında, Kömür hazırlama tesislerinde, Taş kırma tesislerinde tozu bastıracak veya kapalı devre çalışacak tesisler kullanılacaktır.
7- Işçilerin Korunması; Tozla mücadelede amaç tozu kaynağında bastırmaktır. Bu mümkün olmadığı ve su ile mücadele yapılamadığı durumlarda toz konsantrasyonu yüksek olan işyerlerinde çalışan işçileri tozdan korumak için toz maskeleri verilecek ve kullandırılacaktır.
8- Iş yerinin özelliğine göre tozla mücadelede uygulanacak tedbirlerin neler olacağı ve nasıl bir yöntem takip edileceği işyeri amirlerince belirlenecektir.
9- Tozla mücadelede uygulanan yöntem ve uygulama sonuçları önlemler dosyasına kaydedilecek ve ilgililerin denetimine hazır bulundurulacaktır.
10- Solunabilir toz konsantrasyonu yasal sınırlar (III) altına düşmeden önlemlerden çıkarılmayacak, daha düşük konsantrasyonlarda da mücadeleye devam edilecektir.
k- Pnomokonyozluların Tesbiti ve Pnömokonyozdan Korunma
1- Sağlık teşkilatınca pnömokonyozlu oldukları bildirilen işçiler tozla mücadele merkezinde ve işletme tozla mücadele nezaretçiliklerinde özel kayıtları tutulacaktır.
2- Bu kayıtla, her pnömokonyozlu işçinin çalıştığı işyeri solunabilir toz konsantrasyonu kontrol edilecektir. Işyerinin tozlu olması durumunda işçinin çalışabileceği işyerine nakli en geç 10 gün içinde gerçekleştirilecektir.
3- Pnömokonyozlu ve genç işçiler yüksek toz konsantrasyonu olan işlerde çalıştırılmazlar.
4- Pnömokonyoz süphelisi işçilerde pnomokonyozlu işçiler gibi korunacaktır.
5-Kayıtların tamamı, ilgilerin denetimi için her zaman hazır bulundurulacaktır.
l- Raporların Dağıtımı
Her ayın sonunda toz ölçme sonuç cetvelleri işyerine, GMIS’e, ISGÜM gönderilir.
1- NOKTA numune alma metodu uygulanır.
2.- Numune Almak Için Gerekli Teçhizat
a-) 15 cm veya 20 cm dış çaplı 60 meş’lik bir elek ve 4 cm derinlikte içten monteli bir kapak ve 5 cm derinlikte bir alıcı veya tepsi
b-) Aynı boyutlarda 18 meş elek
c-) 4 cm genişliğinde fırça
d-) 5 cm genişliğinde faraş
e-) Numuneyi dörde bölmek için muşamba
f-) Defter,kurşun kalem
g-) Numune kutusu,plastik torbalar
h-) Sayılan teçhizatı taşımak için uygun taşıma çantasından meydana gelir.
Numune alma işleminin iki numuneci tarafından yerine getirilmesi tavsiye edilir. Biri faraş ve fırça ile numune aldığı sırada diğeri yol boyunca toplanan tozu eler.
1-Numuneci havalandırma akımına karşı yürür. Yaklaşık 0.9 m aralıklarla tabandan kömür tozu numunesi alır. Numune alma noktaları şekilde görüldüğü gibi 0.9 m aralıklarla bölüştürülür .Böylece yol üzerindeki numunelerin eşit dağılımı sağlanır.
————————————————————————————————–
x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x
—————————————————————————————————-
Havalandırma istikameti—-> <—–Numune alma istikameti
2-Numuneci havalandırma istikameti yönünde tozu doğrudan faraşa süpürür.Hava akımı toz numunesi toplanmasına yardımcı olur.
3- Numune alma derinliği yüzeyden 18 mm’yi geçmemelidir.
4- Tabandaki toz miktarı ile orantılı toz numunesi alınmalıdır.
5- Toplanan toz 18 meşlik eleğe yerleştirilerek ikinci adam vasıtasıyla eleme işlemi yapılır. Elek altı çok dolduğunda muşamba yere yayılarak elenen toz miktarı muşamba üzerine dökülür.Elek altı (tepsi) yeniden yerleştirilerek eleme işlemine devam edilir.
6-Bu şekilde alınan numuneler birbirleri ile iyice karıştırılır, dörde bölünür ve numune miktarı; 60 meş elekte elendiğinde en az 100 gr olmalıdır.
7- Elek altı toz, numune kutusuna doldurulur.
8- Ikinci numuneci bu işlemi yerine getirirken birinci numuneci not defterine numune zonu ve numuna kutusu numarasını kayıt eder.
1.3- Tavan ve Yanlardan Numune Alma
1-Tavan ve yanlardan numune alma işlemi, tabandan numune alma işlemine benzer şekilde yerine getirilir.Numuneci, yolun aynı bölümünde farklı doğrultuda bir yönden öbür yana geçerek kuru tozu veya serbest tozu tavandan ve yanlardan fırça ile doğrudan faraşın içine doğru süpürür. Yoldaki diğer yapılar tavan ve tabana komşu yüzeyler göz önüne alınır.
2-Numune alma noktaları,iyi bir dağılım elde etmek için yolun tavan ve yanları 0.9 m aralıklarla bölünerek belirlenir.Eğer tavan ve yan yüzeylerden yeterli miktarda (100 gram) numune alınamıyorsa daha sık aralıklarla numune alınmalıdır.
1.4- Yaş Numune Alma
1- 60 meş’e elenecek numune çok ıslak ise toz 18 meş elekten geçirilir. Iyice karıştırılır. 4’e bölünerek yeterli miktarda numune iki numune kutusuna doldurulur. Bu iki numune kutusu tozun yaş olduğu not edilerek laboratuara gönderilir.
2- Eleme işlemini yaparken eleklere itina edilmelidir. Hiç bir zaman gözenekler arasından numune zorla geçirilmeye çalışılmamalıdır.Şayet gerekli olur ise elekler alt kısmından hafifçe fırçalanabilir.
1.5- Numune Alma Rotası
Alınan numuneler süratli bir şekilde laboratuara gönderilmeli ve analiz sonuçları ilgililere derhal iletilmelidir.
1.6- Numune Almada Dikkat Edilecek Hususlar
1-Her numune alındığı güzergahı temsiì eder. Analiz için kafi miktarda toz numunesi elde etmek için 0.9 m aralıklardan daha kısa aralıklarla numune alınması gerekli olabilir.
2-Yeterli numune elde edebilmek için en az 50 noktadan numune alınmalıdır.
3-Numunenin yoğun taş tozu serpilen yerlerden alınmamasına dikkat edilmelidir.
4- Taban tamamen yaş ise tabandan numune alınmayacaktır.
2- Taştozu Serpilmesi ve Taştozu Barajları
2.1- Etkili Taş Tozu Miktarının Hesaplanması
Ihtiyaç olunan taş tozu miktarı; ocağın genişliği ve kömür tozu miktarı ve kömürtozunun yanıcı madde miktarına bağlıdır.
| Etkili taş tozu Miktarı | Açıklama |
| Q=(C – P)/ (P – L)
|
Q= Kömür tozuna ilave edilecek taş tozu miktarı (kg)
C= Kömür tozunun yanıcı madde yüzdesi (%) P= Kömür tozundaki yanıcı maddenin taş tozu kullanılması ile düşürülmesi arzu edilen (%) L= Yanma, kuruma gibi nedenlerle taş tozu kaybı (%)
|
Örnek: Kömür tozu analiz neticesi aşağıdaki gibidir.
Rutubet (ar) : % 4.0
Yanıcı madde(ar) : % 59.5
Kül (ar) : % 36.5
Taş tozu kaybı : % 8.7
Ocak tozunun yanıcı madde miktarı % 20’ye düşürülmek isteniyor. Buna göre 1 kg kömür tozuna ilave edilmesi gerekli taş tozu miktarı ne olmalıdır ?
Q= (C-P)/(P-L)=(59.5-20)/(20-8.7) =3.5 kg dır.
Şayet taş tozu kayıpları olmasa idi L=0 ve Q= 1.9 kg olacaktır.
Not: Serpilecek taş tozu miktarı satılabilir kömürün her tonu için en az 0.5-3 kg taş tozu esas alınarak hesap edilebilir.
2.2- Yıllık Taş Tozu Ihtiyacını Hesaplanması
1- Yıllık taş tozu ihtiyacı saptanırken serpilecek taş tozu miktarı ve kurulacak baraj sayısı göz önüne alınmalıdır.
2- Bu yönergeye ekli nomoğramlardan barajlardaki raf sayısı tesbit edilecek ve barajlara yüklenecek taş tozu miktarı hesaplanacaktır.
3-Her aktarma noktası ve bant desandre için yapılacak barajlar pano giriş ve çıkışı için yapılacak taş tozu barajlarına ilave edilecek barajlardaki tozların rutubet nedeniyle bozulma
durumuna göre belirli sürelerde değiştirilmesi gerektiği dikkati alınır.
4-Taş tozu barajları için gereken taş tozu miktarı, serpilecek taş tozu miktarına ilava edilerek yıllık toplam taş tozu ihtiyacı tesbit edilir.
2.3 -Taş Tozu Baraj Tipinin Belirlenmesi
1-Panoya baraj kurulurken öncelikle kurulacak barajların tipi ve sayısı belirlenir.
2- Kömür ayağının rekup lağımına uzaklığına göre Tip 1 Tip 2 veya Tip 3’den biri seçilir.
3- Ayak ile lağım arasındaki mesafe değiştikce buna bağlı olarak baraj sayısı ve tipi değiştirilecektir (Şekil 1).
2.4-Nomogramın Kullanılması ile Raf Sayısının Tesbiti
1-Barajın kaç tane raf içereceği o baraja ait nomogramdan tesbit edilecektir.
2- Galeri kesit alanı (m2), raf boyu (cm.) ve raf adedinden, bilinen iki değer olan galeri kesit alan ve raf boyunun kesiştirilmeleri ile raf adedi bulunur (Şekil 2- 3).
2.5- Rafların Yüklenmesi
1-Hafif Yüklenmiş Raflarda max. tas tozu yükü:Raf uzunluğunun her 30 cm.si için 9 kg.
2-Ağır yüklenmiş raflarda max. tas tozu yükü:Raf uzunluğunun her 30 cm.si için 18 kg. olacaktır.
2.6-Rafların Boyutları
Rafların boyutları şekil 4`de gösterildiği gibi olacaktır. Taş tozunu taşıyan tahtalar, altındaki taşıyıcıya ve birbirlerine çivi veya herhangi bir şekilde sabitlenmiyecektir.
2.7- Raflar Arası Mesafeler
Hafif yüklü raflarda en az 0.9 m. en fazla 2.1 m. ağır yüklü raflarda en az 1.2 m en fazla 2.6 m. ve hafif ile ağır yüklü raflar arasındaki mesafaler en az 1.2 m. en fazla 2.6 m. olacaktır (Şekil 5).
2.8- Hafif ve Ağır Barajların Yerleştirilmesi
Hafif ve ağır barajlar şekil 5 ‘deki gibi yerleştirilecektir.
2.9-Panolar Arasındaki Barajlar
1-Aynı lağıma bağlı panolar arasındaki mesafe 45 m.den fazla isa iki pano arasına kurulacak barajın tipi ve sayısı şekil 5`e göre belirlenecektir.
2- Bu mesafe 45 m.den az ise araya baraj kurmaya gerek yoktur (Şekil 6).
2.10- Örnek
Ilerletimli olarak üretime açılmış olan bir panonun üst kotunda, ayağın lağıma uzaklığı 45 m. taban yolu ve lağımın kesiti 10 m ve kullanacağımız rafın boyu 210 cm. olsun.
Taban yolu mesafesi yeterli uzunlukta olmadığı için “Tip 1” şekli
seçilecektir. Bu tipe göre panonun üst kotunun bağlı olduğu rekup lağıma iki hafif ve iki ağır baraj konulacaktır.
Şekil 2`deki 1 ve 2 nolu nomogramlardan,
Hafif barajdaki raf sayısı : 17 hafif yüklenmiş tip raf
Ağır “ “ “ : 13 hafif yük. raf+25 ağır yük. toplam raf = 38
Hafif yüklenmiş rafta Ağır yüklenmiş rafta
————————– ——————————
Her 30 cm.si için 9 kg. toz Her 30 cm.si için 18 kg. toz olduğuna göre 210 cm boyunda olması gerektiğine göre;210 cm bir raf için uzunluğunda bir raf için
210 / 30 = 7 ; 9*7 = 63 kg. 210 / 30 =7 ; 18*7 = 126 kg.
taş tozu bulunmalıdır. taş tozu bulunmalıdır.
Hafif baraj Ağır baraj
————————- —————————-
(17*63)=1071 kg. (13*63)+(25*126)=3969 kg.
Panonun üst katında iki hafif ve iki ağır baraj planlanmışsa barajlarda bulunması gereken toplam toz miktarı :
(2*1071)+(2*3969)=10 080 kg.
Burada sadece panonun üst katı için hesaplama yapılmıştır. Ayrıca panonun alt katı için de hesap yapılmalıdır.
2.11- Taş Tozunun Özellikleri
1- SiO2 miktarı % 5’den az olacaktır.
2- Tane büyüklüğü % 100 ‘ü 20 meşlik elekten ve % 50 ‘si 200 meşlik elekten geçecektir.
3- Normal veya emprenye tip taş tozu şeklinde olacaktır.
3-Emprenye taş tozları; taş tozlarının ocak havasında bulunan rutubetten etkilenmemesi için kimyasal maddeler (yağ asitleri.) ile işleme tabi tutulacak ve yağ asitleri oran ağırlıkça %0.25’den fazla 0.1 ‘den az olmayacaktır.
3- Su Barajları
3.1- Su Teknelerinin Özellikleri
1-Infilakların ocak içinde yayılmasını önlemek için su barajlarında kullanılacak su tekneleri şekil ve malzeme özellikleri açısından uluslararası standartlara uygun olacaktır.
2-Su tekneleri alev geciktirici, antistatik özellikte PVC den, su torbalarıda aynı özelliklere haiz vantüp bezinden imal edilecektir.
3- Su tekneleri Storopor (köpük) ten malzemeden imal edilmiyecektir.
3.2- Su Baraj Tipleri
Barajlar ocak içinde iki şekilde yerleştirilecektir.
1-Konsantre tip barajlarda galeri kesitinin her metrekaresi için en az 200 litre su bulunacak ve baraj sınırları içersinde her m3 hacim için en az 5 litre su düşecek şekilde tekneler yerleştirilecektir.
2-Baraj uzunlukları en az 20 m. ve tekne sıraları arasındaki mesafe en az 1.2 m en fazla 2 m. olacaktır (Şekil 7a).
2- Yaygın Tip Barajlar
1-Yaygın tip barajlarda her su teknesi sırası arasındaki mesafe 30 metreyi geçmiyecek ve her m3 galeri hacmine düşen su miktarı en az 1 litre olacaktır (Şekil 7b).
2-Galeri kavşakları ile baraj arasındaki mesafe en fazla 30 m. olacaktır.
3-Yeterli miktarda su bulundurmak koşulu ile iki sıra arasındaki mesafe 90 m.ye kadar çıkarılabilir.
3.3-Su Teknelerinin Asılması
1-Su tekneleri taşıyıcılara asılarak veya bir lata üzerine oturtularak veya her ikisinin kombinasyonu şeklinde yerleştirilecektir (Tablo 1).
2-Su torbaları 60 derece açı ile bükülmüş ve bükülen kısmı 2 cm.yi geçmeyen çivilerden müteşekkil tahta çerçevelere asılacaktır.
3.4- Su Barajları Arasındaki Mesafeler
1-Konsantre tip barajlar, galeri kavşaklarından itibaren 50-75 m. mesafelerde,
2-Kömür içinde sürülen taban yollarında ve bant galerilerinde 200 m. aralıklarla diğer düz ve eğimli galerilerde 400 m. aralıklarla yerleştirilecektir.
3-Lağım veya taban yolu ilerlemelerinde arın ile baraj arasındaki mesafe 150 m.yi geçmeyecektir (Şekil 7).
3.5-Su Teknelerinin Galeriyi Kaplaması
Baraj içersindeki tekne sıraları, 10 m² galeri kesitine kadar olan galerilerde taban genişliğinin en az %35’ini, 14 m2de %50’sini, 14 m2’den fazla olan kesitte en az %65’ini kaplayacaktır.
3.6- Su Tekneleri Arasındaki Mesafe
Bir sıradaki tekneler arasındaki toplam mesafe en az 1.2 m. en fazla 1.5 m. olacaktır.
3.7- Su Teknelerin Düzeni ve Kapasitesi
1-Teknenin uzun kenarı galeri istikametine dik olarak yerleştirilecektir. Ancak her sırada bir su teknesi galeri eksenine paralel olarak yerleştirilebilir.
2-90 litrelik su tekneleri en az 70 litre su ihtiva edecektir.
3.8- Su Tekne Sıralarının Yapılması
1-Taşıyıcı çerçeveler ve taşıyıcıların bağlantı elemanları tahkimat veya galeri duvarına sağlam şekilde sabitleştirilecektir.
2-Su Teknelerinin veya Su Torbalarının Asılma Yüksekliği Teknelerin veya torbaların dip hizasından yüksekliği galeri tavanından itibaren galeri yüksekliğinin 1/3’ü kadar olacaktır.
3.9-Su Torbaları
Su torbaları ile yapılan barajlar su tekneleri ile yaplan tip 1 ve 2’ye uygun olarak yerleştirilecektir. Su torbaları uzunluğu galeri eksenine dik olarak asılacaktır (Şekil 8).
Örnek:‚ B10 kesitte 90 litre kapasiteli su tekneleri veye su torbalarından oluşturulan bir su barajı en az 22 adet su teknesi veya su torbası ihtiva edecektir.
Ocak içinde barajların önünde barajın tipini, taş tozu barajı ise raf sayısını ve toz miktarı ve yenilenme tarihini, su barajı ise tekne sayısını ,su miktarını ve kontrol tarihini gösteren levhalar bulundurulacaktır.
1- Taş tozu ve Su barajları işletme müdürlüğü tarafından görevlendirilen personel tarafından her ay kontrol edilecektir.
2- Taş tozu kontrollarında bir parça taştozu ele alınıp üflendiğinde pekişme veya kekleşme olmıyacaktır. Kekleşme temayülü gösteren tozlar değiştirilecektir.
3- Su tekne sayısı galeri kesitine uygun sayıda olacak ve tekneler su ile dolu tutulacaktır.
4- Barajda veya raflarda meydana gelen hasaren kısa sürede tamir edilecektir.
5- Yetkili amirin talimatı ile yeni barajlar inşa edilecektir.
6- Kontrol sonuçları özel rapor defterine kaydedilecektir.
1- Taş Tozu Defteri
Ocaklarda patlayabilir kömür tozlarından alınan numuneler, serpilen ve taş tozu barajlarında kullanılan taş tozu miktarı taş tozu barajları, taş tozu kullanımı ile ilgili bütün bilgiler ve periyodik kontrollerde tesbit edilen hususlar bu deftere kayıt edilecektir.
2- Su Barajı Defteri
Ocaklarda su barajı kurulan yerler , su teknelerinin ve su barajlarının kontrol sonuçları bu deftere kaydedilecektir.
1-Taş tozu ve su barajları ile taş tozu serpilen yerler aşağıdaki semboller ile havalandırma planlarında gösterilecektir.
2- Planlar heryıl güncellenecektir.
Her Müessese veya işletme Müdürlüğü, taş tozu serpilmesi, taş tozu ve su barajlarının kurulması, numune alma ve kontrollerin yapılması vs. için sorumlu ve bu konuda eğitilmiş nezaretçi ve işilrden oluşan daimi bir ekip görevlendirecektir.
9- Eğitim
Çalışanlar infilaklara karşı eğitime tabi tutulacak ve bu eğitim proğramı periyodik olarak tekrar edilecektir.
10- Yürürlük
Bu yönerge bu konuda daha önce yayınlanmış talimatları yürürlükten kaldırarak onların yerine geçer ve TTK Yönetim Kurulunca onaylandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
| SEMBOLLER | Açıklama
|
| _______________
_______________ ____________ _______________
|
Su torbası
Asılı tip su teknesi Su barajı raf üstünde su baraı kombine tip su teknesi |
| _____ _H_________
O___B_ _ _______A___B_ _ _______________ |
Taş tozu barajı hafif baraj
Taştozu barajı orta baraj Taştozu barajı ağır baraj Taştozu serpme |
Ek 1: Kömür Tozu Numunesi Analiz Formu
Müessese:
Işletme :
| Ocakta doldurulacak | Laboratuarda doldurulacak | |||||||||
| Numune yeri | Numune
tarihi |
Tb.Tv.Yan,sağ,
sol numune |
Tane
Büyük. |
Nem | Kül | V. | F.C | Üst
Isı |
V/(V+FC) | Yanmaz |
Ek 2: Taş Tozu Miktarını Hesaplama Formu
| Numune
Yeri |
Numune
Tarihi |
Tv-Yan
Numunesi |
Tane
Büyüklüğü |
Toz
Kompozisyon |
Ö/V+FC | ||
Not: Tb: Taban ,Tv :Tavan Yn:Yan Kt: kömür tozu
V:Uçucu madde ,FC:Sabit karbon % Yanm: Yanmayan mad. %’si
Tane büyüklüğü: +20 meşh üstü ,-20/+200 meşh -200 meşh altı. Q= (C-P)/(P-L) gerekli taş tozu ihtiyacı.
Ek 8: Su Barajı Tipleri
Su Barajı Tipleri ve Özellikleri |
Konsantre Tip Su BarajlarıAsılı tip Taşıyıcı Tip Kombine Tip
|
Yaygın tip su Barajları |
||
| Galerinin su tekneleri ile kaplanması |
14 m2 kadar %50 14 m2’den büyük %65 |
14 m2 kadar %50 14 m2’den büyük %65 |
10 m2 kadar % 35
15 m2 kadar %50 15 m2’den büyük %65 |
Belirli bir kural yok
Belirli bir kural yok Belirli bir kural yok |
| Baraj Uzunluğu m. | 20 | 20 | Taban yolları aralıklı bir şekilde su tekneleri ile donatılacak | |
| M2’ye gerekli su miktarı(lt/m2) | 200 | 200 | 200 | |
| M3’e gerekli su miktarı(lt/m3) | 5 | 5 | 5 | 1 |
| Tekne Sıraları Arası mesafe (m.) | 1.20 | 1.20 | – | – |
| Teknelerin yerleştirilmesi | Galeri istikametine dik
Her sırada bir tekne |
Galeri istikametine dik
Galeri aksına parelel |
Galeri istikametine dik olarak yerleştirilir. | |
| Barajlar Arası Mesafe (m)
Kavşak- Baraj arası Barajlar arası Köm. Gale Baraj Ayak arası |
50-150m. 200 m. 400 m. 50-150 m. |
50-150m. 200 m. 400 m. 50-150 m. |
50-150m. 200 m. 400 m. 50-150 m. |
30 m. 15-30 m. 90 m. 15-30 m. |
_______________________________________________________________________________________________________________________
Not: 1- Su tekneleri 90 lt kapasiteli olup en az 70 lt su ihtiva etmelidir
2-Su barajları tipleri ve yerleri planda gösterilmelidir
3-Aylık kontrol sonuçları özel defterine işlenilecek, hasarlı veya boşalmış bulunanlar anında rapor edilerek
eksiklikler derhal giderilecektir
(*) Taban yolları aralıksız bir şekilde su tekneleri ile donatılacaktır
|<———————— 150° mm———————–>|
ü |<—————- 90° —————>| |
___ |__________________________________________________________|
| .o o o o o. | 60
ü- – – – -.- – – – – – – – – -.- – – – – – – – – .- – – – -|
360 | . . . |
| . . . |
| . . . |
— |- – – – – – – – – – – – – – -.- – – – – – – – – – – – – – |
| . . . |
| . . . |
| . . . |
480 |- – – – – – – – – – – – – – -.- – – – – – – – – – – – – – |
| . . . |
| . . . |
| . . . |
— |- – – – – – – – – – – – – – -.- – – – – – – – – – – – – – | | . . . |
| . . . |
360 | . . . |
| . . . |
|- – – – -.- – – – – – – – – -.- – – – – – – – – . – – – – |
___ |__________o________o_________o_________o_______o__________| 60
____________________ ____
|____________________| ||
|__| |__| || _‡_ivi 60
| |____ / \\ || dereceye
|| || \\|| b__k__lm___Ÿ_
| | 20mm /
| | 300
| |
|________________| ____
| 480 |
| |
Şekil : Vantüp Bezinden Yapılan Su Torbalarının imalat Resimleri
=================== ===============
|| | | | || || ||
||64m | | | || || ||
|| | | | || ==================||====
-||— | | | || H L L H ||
Hafif barajın |||| 119 | | || =============
ilk rafının |||| | | | ||
yeri |||| | 183 | || Tip 1
|||| | | | ||
-||—— | | ||
|| | | || ===============
Ağır barajın -||———- | || || ||
ilk rafının |||| 320 || || ||
yeri |||| | || || L ||
|||| | || ========== ||
|||| | || H H ||
|||| | || ||
|||| | || ============
|||| | ||
-||————- || Tip 2
|| ||
|| ||
================ ||
|| ===============
|| || ||
================ || ||
|| L ||
Barajın Bir Bölgeye Kurulması || ||
|| ||
|| ||
|| H ||
|| ||
========= ||
|| ==============
Tip 3
L: Hafif Baraj
H: Ağır Baraj
Yeni Bir Bölgeye Barajların Yerleşme Safhaları
Şekil 1
||
|| Üst Taban Yolu
||=xxxx============xxxx============xxxx===============||
|| |<–200m–>| |<–200m–>| |<–200m–>| ||
|| ||
|| ||
|| AYAK ||–>
||
|| ||
||<50-75m>| |<–200m–>| |<—50-150m—>|| ||=========xxxx============xxxx================|| || Alt Taban Yolu
||
||
||
||<-30m->|<-30m->| üst Taban Yolu ||=======x=======x=======x=======x=======x=======x====||
|| ||
|| ||
||
AYAK ||–>
||
||
||
|| ||
|| ||
||<-30m->|<-30m->| ||
||=======x=======x=======x=======x=======x====||
|| Alt Taban Yolu
||
|| Normal Aralık: 30 m
Max. Aralık : 90 m
Şekil 7: T
Taban Yollarında Su Barajlarının Yerleştirilmesi