e- Ukrayna ile Teknik İşbirliği ve Yangınla Mücadele projesi Ukrayna- Türkiye Hükümetleri arasında işbirliğinin 16 Nisan / 16 Mayıs 2006 tarihleri arasında Ukrayna MAKİYİVKA Devlet Maden İş Güvenliği Araştırma- Geliştirme Enstitüsü’nde taşkömürü üretimi alanında iş güvenliği ve metan gazı ile mücadele konularında 11 TTK + 5 TKI personeli olmak üzere toplam 16 kişi Mekeyevka Devlet Maden Şiş Güvenliği Araştırma Geliştirme Enstitüsünde gaz ve kömür püskürmeleri konusunda 1 ay süre eğitilmiştir. Gerçekleştirilen eğitim programına ilişkin değerlendirmelerimiz hazırlanan raporla Bakanlığımıza sunulmuştur. “İşbirliğinin Maknii ‘den spesifik konularda uzman davet dilerek, uzmanın Havza koşullarında TTK personeli ile birlikte çalışarak uygulamalar gerçekleştirilmesi şeklinde devam ettirilmesi daha faydalı olacaktır” görüşü iletilmiştir. Türkiye – Ukrayna 1. Enerji Çalışma Gurubu Toplantısında alınan kararlar doğrultusunda · Gaz püskürmelerinin önceden tahmini ve sismik metotların uygulanması, · Yer altı gaz drenajı, · Tahkimat sistemlerinin iyileştirilmesi, · Damar yangınlarının önlenmesi konularında işbirliği yapılabileceği görüşü ETKB bildirilmiştir. Yangınla Mücadele Projesi Kapsamında; Kömür Oksidasyon Kabiliyetini Tespit Metotları. Ve Doymamış Hidrokarbonların Oranlarının Kömür Sıcaklığına Bağlı Olarak Tespiti yapılmıştır. Eğitim programı için Respiratör Enstitüsüne 30.000 ABD Doları ödenmiştir. 46 Yangınla Mücadele Projesi kapsamında : Reaktör, Su banyosu ( 200×500), Su banyosu, Dewar kabı 2,5 lt (400x400x400), Dewar kabı 35 lt, Dewar kabı 35 lt , Dewar kabı 1lt, Dewar kabı 250 mlt., Dewar kabı 250 ml (cam), Sıvı Azot ( kiralık kriyojenik tank), CO tüpü (50 lt) 10 ppm +He, 150-200 ppm+He, Elek seti ISO 3310, Hava tüpü, Bilyalı değirmen Pistonlu pompa, Elek sarsma makinası, Havalandırma davlumbazı, Radyal aspiratör, Su Çekme Donanımı, Tozlu Yangın Söndürücü, Yüksek Basınçlı Köpük Jeneratörü, Konsantratör Kolonları Oksijen Tayini İçin İndikatör temin edilmiştir. Tüm müesseseler için 10 set toz ve köpüklü yangın söndürme jeneratörü temin edilmiştir. Respiratör yayını olan “Ukrayna Yeraltı Kömür Madenlerinde Yangın Emniyet Kuralları” ve “Donbas maden ocaklarında Endojen yangınların erken aşamada tespiti, yayılması ve söndürülmesinin kontrolü ile İlgili yönetmelik” tercüme ettirilmiş, Yangın Emniyet Kuralları bastırılarak ilgililere dağıtılmıştır. Türkiye Taşkömürü Kurumu ocaklarında doymamış hidrokarbonlar oranı bakımından kömür sıcaklığının belirlenmesi için Etilen / Asetilen (e/a) oranları tespit edilmiştir. f )
TTK/ISSA Mining Projesi: Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK), 2011 yılında Uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği Madencilik Bölümü (ISSA MINING) ‘e üye olmuştur. TTK ve ISSA Mining arasında İş kazalarının en aza indirilmesi amacı ile 16.04.2012 tarihinde “Taşkömürü Madenlerinin İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi” teknik işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma ile Türkiye Madenciliğinde mevcut şartların iyileştirmesi, maden teknolojisi ve üretim yöntemleri geliştirilecek çeşitli branşlarda çalışanlar eğitilerek iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması, tazminatların düşürülmesi, üretim ve verimliliğin artırılması hedeflenmiştir. Kozlu Müessesesinde 11-14.06.2012 tarihleri arasında İSSA MİNİNG uzmanlarınında katıldığı Çalıştay da, pilot ayak uygulaması için –560 Hacımemiş Taban ve –560 Milopera Taban, başyukarı görülmesine karar verilmiştir. Ancak, İSSA MİNİNG uzmanlarınca milopera damarının yatımının 30 derece ve kömür kalınlığının 3 metre olması nedeni ile ayakta hidrolik direk, çelik sarma uygulanmasının mümkün olamayacağı bildirilmiştir. Uygulama için havzada uygun kalınlıkta ve eğimde başka damar bulunmadığı tespit edilmiştir. Tahkimat tekniği ve operasyonel işletme süreci madenciler için önemli ölçüde daha fazla güvenlik, tahkimat malzemeleri kullanımında rahatlama ve randıman artışını sağlanabileceği için projenin Hacımemiş damarda yürütülmesine karar verilmiştir. Ayrıca çalıştayda, patlatma mühendisi eğitimleri yapılması ve her işletmeden bir hazırlık mühendisinin yetiştirilmesi talep edilmiştir. İSSA Patlatma Uzmanı Mr.Martin HANELT 30.07.2012/03.08.2012 tarihleri arasında Kozlu ve Amasra Müesseselerinde teknik incelemelerde bulunmuştur. Tüm müesseselere ve ilgili Daire Başkanlıklarınada gönderilen Mr Martin HANELT tarafından hazırlanan raporda, Kurumumuzda kullanılan patlayıcı madde ve kapsüllerin A tipi oldukları, bu tip kapsullerin Batı Avrupa ülkelerindeki kömür ocaklarında kullanılmasına müsaade edilmediği, AB normlarına uygun daha güvenli tip U tipi patlayıcı madde ve kapsüllerin kullanılması gerektiği belirtilmiştir.Kurumumuzda kullanılan dinamitlerin yüksek ısı açığa çıkardığı, bu ısınında kömür tozu patlamalarına neden olabileceği, kullanılan kapsüllerin bir tanesinin patlaması halinde diğerlerinin de patlayabileceği , gecikmeli kapsül kullanımının kademelere uygun yapılmadığı, ateşci elbiseler %65’den fazla polyester içerdiğinde statik yük taşıdığı belirtilmiştir. Bu kapsamda, Kurumumuzda kullanılan kapsüller MKE yapımı (A) tipi (0,18 Amper) kapsüller olduğu için, 2088/43/EC direktifine uygun gazlı kömür ocaklarında kullanılan ateşleme enerjisi daha yüksek (U) tipi (0,45Amper) daha güvenli kapsüllerin temini için Makine ve İkmal Daire Başkanlığına yazılmıştır. Ayrıca, Almanyada uygulanan güvenli tip patlayıcılarla ilgili yasal mevzuat türkçeye çevrilerek ilgili birimlere gönderilmiştir. Makine ve İkmal Daire Başkanlığı (U) tipi kapsüllerin temini için MKE Kapsül Fabrikası Müdürlüğü yetkilileri yaptıkları görüşme sonunda; 47 -U tipi kapsüllerin üretimi için Avrupa normlarına uygunluk açısından zorunlu olarak iki yıldır çalışma yapıldığı ve üretim aşamasında olduklarını, patlatma testleri yaptıklarını ve olumlu sonuçlar aldıklarını, verimlilik raporları hazırlanarak imza aşamasına gelindiği, -Fabrika yönetimi ve teknik elemanları, Kurumumuz kömür ocaklarında U tipi kapsülleri ile deneme yapmak, teknik özellikleri, kullanım farklılıkları, ateşleme sistemi ve manyetolar ile bilgi vermek üzere 18.12.2012 tarihinde Zonguldak’a gelmişlerdir. U tipi kapsülleri Üzülmez Tim’ de bir galeride denenmiştir. İSSA Patlatma Uzmanı Mr.Martin HANELT raporda, kapsül tellerinin birbirine eklendiği uçları izole etmek için plastik izole kılıfların kullanılması gerektiği belirtilmesi üzerine Müesseselerin ihtiyacı olan plastik izolatör miktarı belirlenmiştir. İlk etapta 111500 adet plastik izolatörün ihale yolu ile temin edilmesi için teknik şartname taslağı hazırlanarak Makine ve İkmal Daire Başkanlığına gönderilmiştir. İSSA Tahkimat Uzmanı Mr.Michael Kulassek 17-20.09.2012 tarihleri arasında Kozlu Müessesinde teknik incelemelerde bulunmuştur.Milopera( Kurul) ayakta jackpotların denemesi yapılmıştır. Mr. Kulassek tarafından hazırlanan Milopero Ayak tahkimati ile ilgili rapor tüm müesseselere ve ilgili Daire Başkanlıklarına gönderilmiştir.Damar kalınlığı 1,5-3 metre, damar eğimi 30-40 derece ve 144 metre uzunluğundaki milopero ayakta, damar eğimi istikametinde her 6 m’de bir domuzdamı kurulacak, jackpot vasıtasıyla ahşap direkleri aktif hale getirilerek, ahşap direk yoğunluğu 0,83 direk/m2 , ayak randımanı 4,7 ton/yevmiye olacak şekilde optimize edilmiş ayak tahkimat tasarımı yapılmıştır. Kozlu Tim’den İşletme Müdürü Nihat KAYABALI, 5.Ocak Mühendisi Özcan YARALI, 5.Ocak Teknikeri Mustafa ÖZTÜRK ve İşgüvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığından Şube Müdürü Ramazan KARAASLAN 26 Ağustos- 2Eylül tarihleri arasında Almanya’nın kuzeyinde Tecklenburger havzasında tam mekanize Antrasit kömür üretimi yapan İbbenbüren kömür işletmesine teknik incelemelerde bulunmuştur. Yeraltı kazı makineleri, bilgisayar destekli yerüstünden uzman elemanlar tarafından çalıştırılan ocak ile hazırlanan rapor Eğitim Şube Müdürlüğüne gönderilmiştir. ISSA Minnig Uzmanı BAYER ve Mr.Michael KULASSEK 06-09.11.2012 tarihleri arasında Kozlu Müessesinde havalandırma ve ga ve toz patlamalarının önlenmesi amacı ile teknik incelemelerde bulunmuştur. Uzmanların hazırladığı raporda, galerilerde yangından etkilenmeyecek ahşap malzeme kullanılmayan bölümler hazırlanması, yeni sürülecek galerilerde yanmaz kama ve fırça, çelik hava kapıları, taban ve hava dönüş yollarına taş tozu serpme yerine Magnezyum klorit tuz çözeltisi kepeklerinin serpilmesi, ,taban yollarında da su barajlarının kurulması, yangın söndürme şebekesi(400lt, 1,5 bar akış basıncı ) tüm ocak acıklıklarında ayaklar dahil kullanıma hazır halde bulundurulması, infilak ve yangından koru(u)ma planlarının hazırlanması, vantüplerin antistatik özellikte olması ve havalandırma mühendislerinin direkt Müessese Müdürüne bağlanması konuların içeren raporu vermiştir. Rapor tüm birimlere gönderilmiştir. Kozlu Müessesesi tarafından -630 katı Namurien sahasının tahkimat tasarımı talep edilmiş ve ISSA Minnig Uzmanı BAYER ve Mr.Michael KULASEK tarafından hazırlanan Kozlu Müessesi –630 katı tahkimat tasarım çalışmalarında, galeri konverjans(hasar durumu) durumuna göre 4 kategoriye ayrılmıştır. Bu 4 bölüme ayrılan galeri için tümünde dört parçalı TH bağları kulanılarak hasarın durumuna göre tahkimatın üzerine keson olacak şekilde jute kumaş perde ile kapatmak ve tahkimat cidarlar arasındaki boşluğu tamamen betonla doldurulması, kaya saplamalarıın tabana 1,5 m ve 2,5 m enjeksiyonlar yapılması ve bağ aralıkları 1.0m’den 0,80m’ye düşürerek her kategori için farklı bir tahkimat tasarımı yapılmıştır.Rapor Kozlu müessesesine ve ilgililere gönderilmiştir. 11-14.12.2012 tarihlaeri arasında Genel Müdür Burhan İnan, Kozlu Müessese Müdürü Kazım EROĞLU, İşletme Müdürü Nihat KAYABALI ve Alev Sızdırmazlık Şube Müdürü Ramazan KARAASLAN İspanya Leon Mackina Vestfalya Kömür İşletmesinde yarı mekanize (ahşap 48 tahkimat + Tambur kesici) üretim yöntemini görmüş, incelemerde bulunmuştur. İSSA Minig uzmanları ve ocak yetkilileri ile üretim yöntemi hakkında ayrıntılı bilgiler edinmiştir. Uzmanlarının Tespit ve Önerileri – Daha güvenli tip patlayıcılar kullanılması ilgili çalışmaların yapılması, -Ateşleme teli ile kapsül telinin bağlantı noktalarında plastik izolatör kullanılması, – Ateşleme mesafesinin 200 m den az olmaması, – Ateşleme kablosunun zarar görmemesi için kapsül telleri ile bağlanma noktasında 20 m lik zırhlı hortum kullanılması, – Ateşleme tellerinin parçalı yapıda olmamasını, Ateşleme devrelerinin devre kontrol cihazı ile kontrol edilerek ateşlemelerin yapılması, – Patlayıcı madde dumanlarından korunmak için vantüpten sığınaklar (BHTİ) yapılması, – Patlatma mühendislerinin “C tipi sertifikalı ateşleyici” seviyesinde eğitimleri, – Her lağımda bir ateşleme ve delgi talimatı bulunması, – Delme noktalarının boya ile işaretlenmesi, – U tipi kapsüllere uygun manyeteo ve diğer ekipman temin edilmesi, – Ateşleyicilerin kimyasal maddelere dayanıklı, antistatik eldivenler kullanması, – Arınlara daha fazla hava verilmesi, – Her müessesede veya işletmede patlatma mühendislerinin eğitimi ve yetiştirilmesi – Risk değerlendirme çalışmaları için işgüvenliği mühendislerin seçimi ve Müesseselerce yapılan risk değerlendirme çalışmalarının gözden geçirilerek yeknesaklığın sağlanması, RAG için bu konuda bir yazılım yapıldığı Kurumumuza da adaptosyon yapılabileceği belirtilmiştir. – Ayak tahkimatı; Jackpotlar vasıtasıyla ağaç direklerin aktif hale getirilerek vurulması, – Her müessesede veya işletmede Tahkimat mühendislerinin yetiştirimesi -Havza da ana galeriler de kullanılan rijit bağ-ahşap kama-fırça tahkimatı yerine daha uzun ömürlü ve dayanıklı olan çelik hasır-kaya saplaması – beton tahkimat – TH bağ kombinasyonu uygulanması – Taban ve hava dönüş yollarına taş tozu serpme yerine Kalsiyum klorit tuz çözeltisi serpilmesi – Taban yollarında su barajlarının kurulması -İnfilak ve yangından koru(n)ma planlarının hazırlanması -Genel Müdürlükte Patlatma Mühendisliği ve Tahkimat Mühendisliği birimi kurulması, patlatma ve tahkmat mühendislerinin bu birime bağlanması, – Ocaktaki pet şişeleri ve diğer çöpler için bir plan yapılarak dışarı çıkarılması, çöp sorunun çözümü için çalışmaların başlatılmasını önermişlerdir. 5 Nisan 2013 tarihinden itibaren AB normlarına göre patlayıcı maddeler kimlik numaraları olmadan kullanılmayacağından konu 18.12.2012 tarihinde Kurumumuza gelen MKE yetkililerine iletilmiştir. MKE yetkilileri 5-6 ay içinde U tipi gecikmeli kapsülleri üreteceklerini taahhüt etmiştir. · Her Müessese’den patlatma mühendisi olarak eğitilecek mühendisler tespit edilerek bu mühendislerin en azından “C”ehliyeti sahibi olabilmeleri için 11-12.10.2012 tarihlerinde Patlatma Mühendisleri Derneğin’den ve 22-23.11 .2012 tarihlerinde Türkiye Maden Mühendisler Odasın’dan patlatma eğitimi alınmıştır. 2013 yılında, bir örnek galeri ilerlemesi TH tahkimatı ve tahkimat arkası dolgu hortumları ile desteklenmesi ile gerçekleştirilecektir. İspanyada uygulanan hafif metal alaşılmı direlerin ATEX M2 gurubu olduğu ve gazlı ocaklarda uygulanmasının mümkün olamayacağı bildirilmiştir. Jackpot uygulaması ve yarı mekanize kazı sistemleri ile üretim yapılmasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir.